Tăng trưởng là một trong những mục tiêu chiến lược quan trọng nhất của doanh nghiệp, và trong một số thời điểm, thậm chí là mục tiêu quan trọng bậc nhất. Tuy nhiên, tăng trưởng có thể trở thành sai lầm và rủi ro khi được đặt làm mục tiêu chiến lược trực tiếp. Tăng trưởng có thể dễ dàng đẩy một công ty đến thất bại – ngay cả khi nhận được những tràng pháo tay tán thưởng từ giới phân tích.

Tăng trưởng bắt đầu từ giá trị mang lại cho khách hàng. Tăng trưởng là kết quả của một chiến lược đúng đắn và phù hợp, là thành quả của việc suy nghĩ thấu đáo về doanh nghiệp và những quy luật nội tại của doanh nghiệp. Trình độ cao trong hoạch định chiến lược thể hiện ở chỗ phân biệt được giữa tăng trưởng lành mạnh và tăng trưởng bất ổn. Ví dụ: nếu một đứa trẻ 12 tuổi cao thêm vài cm mỗi năm, điều đó là bình thường và khỏe mạnh. Nhưng nếu một người 50 tuổi lại tiếp tục cao thêm, thì rõ ràng đó là dấu hiệu bất thường, tức là có bệnh.

Quy mô của doanh nghiệp hiếm khi trở thành một mục tiêu chiến lược. Doanh nghiệp không nhất thiết phải lớn, mà cần phải mạnh. Chiến lược đúng đắn gần như luôn dẫn đến tăng trưởng và cuối cùng là sự vĩ đại, nhưng ngược lại thì không phải vậy, vì sự vĩ đại cũng có thể là kết quả của những chiến lược sai lầm.

Quy mô thường được đo bằng doanh thu và bằng số lượng nhân viên. Doanh số có thể tăng lên khá nhanh chóng và dễ dàng nếu để việc này diễn ra theo cách sai: chẳng hạn, thông qua mở rộng địa lý, mở rộng danh mục sản phẩm, hoặc những thương vụ mua bán và sáp nhập sai lầm. Hệ quả thường là sự gia tăng phức hợp ở những chỗ không cần thiết, xói mòn khả năng quản trị và suy giảm lợi nhuận. Các con số tuyệt đối thì tăng lên, và bởi vì chúng dễ thấy, chúng thường bị xem như một dấu hiệu thành công. Trong khi đó, các tỷ lệ tài chính lại đang xấu đi.

Có thể sử dụng hai thước đo để phân biệt rõ ràng giữa tăng trưởng lành mạnh và tăng trưởng bất ốn. Yếu tố đầu tiên là vị thế thị trường: Quy mô và tăng trưởng chỉ thực sự lành mạnh nếu chúng xuất phát từ việc cải thiện vị thế thị trường trong từng mảng kinh doanh cụ thể. Ngược lại, tăng trưởng và mở rộng quy mô không đồng nghĩa với việc củng cố vị thế thị trường. Một công ty có thể trở nên rất lớn, nhưng vẫn yếu nếu vị thế thị trường quá yếu trong phần lớn các lĩnh vực kinh doanh.

Chỉ số quan trọng thứ hai là năng suất. Chỉ những công ty tốt nhất mới có được một hệ thống công cụ đủ phát triển để đo lường năng suất. Thực tế, năng suất thường bị bỏ qua, định nghĩa sai hoặc đo lường sai. Để trở thành một thước đo đáng tin cậy cho tăng trưởng, năng suất phải được hiểu là “năng suất các nhân tố tổng hợp”. Chỉ khi tổng năng suất tăng song hành với tăng trưởng doanh thu, đó mới là sự tăng trưởng lành mạnh tạo nên sức mạnh.

Ngược lại, nếu tổng năng suất của một công ty đang tăng trưởng bị trì trệ, công ty đó đang trên con đường dẫn đến “béo phì” – vẫn có thể chấp nhận, nhưng chỉ đến một mức độ nào đó. Tuy nhiên, khi năng suất tổng thể suy giảm trong khi quy mô vẫn tăng, công ty đã mắc “ung thư”. Khối u có thể phát triển rất nhanh cho đến khi bệnh nhân tử vong. Ở giai đoạn đầu, tình trạng này vẫn còn có thể khắc phục.

Viện Nghiên cứu Phát triển Lãnh đạo Chiến lược biên dịch từ Malik Letter, số 34 tháng 8.2025

Tham khảo các cuốn sách thuộc Bộ sách Thực hành Quản lý hiệu quả của GS. Fredmund Malik

Quản lý: Những điều cốt lõi

Đi trong thế giới mơ hồ: Cần phải quản lý, quản trị và lãnh đạo tổ chức như thế nào?

Chiến lược: Định hướng trong một Thế giới Mới phức hợp

Chính sách và Quản trị Công ty hiện đại: Để các tổ chức tự điều chỉnh và thích ứng

———————————————-

VIỆN NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN LÃNH ĐẠO CHIẾN LƯỢC

Con đường đúng, tương lai sáng

🏢Địa chỉ: 266 Lạc Long Quân, Phường Tây Hồ, Hà Nội

🌐Website: sleader.vn

📧Email: [email protected]

📖Tiki: https://tiki.vn/cua-hang/sleader

📞Hotline: 0965 965 368 / 0969 753 688 / 024 3201 1519

📱Zalo: Viện Lãnh đạo chiến lược Sleader/ 0969 753 688