Thuật ngữ “bền vững” đang được sử dụng ngày càng phổ biến để thay cho những thuật ngữ tài chính – kinh tế vốn ngày càng bị coi là sai lệch trong những năm gần đây. Đây là một bước tiến, bởi thuật ngữ này truyền tải ý tưởng về sự trường tồn, tư duy dài hạn và tính liên tục. Bền vững đối lập hoàn toàn với lối hành xử ngắn hạn chỉ nhằm tìm kiếm lợi ích tài chính tức thời.

Tuy nhiên, thuật ngữ này cũng tiềm ẩn những mặt nguy hiểm – hoặc ít nhất là những hạn chế nhất định. Nó đang ngày càng được sử dụng nhiều hơn và có nguy cơ trở thành một “trào lưu”. Chính vì vậy, tôi muốn nhấn mạnh đến những rủi ro gắn liền với nó.

“Bền vững” thường được sử dụng nhiều nhất trong bối cảnh sinh thái. Khi đó, nó gắn liền với ý tưởng sử dụng tài nguyên một cách thận trọng, hoặc rộng hơn là khả năng duy trì một trạng thái, hành vi hay hình thức hoạt động kinh tế trong dài hạn. Ở đây, quan niệm cốt lõi chính là sự ổn định.

Quan trọng là: các doanh nghiệp và hầu hết các tổ chức khác trong xã hội cần có năng lực nhiều hơn thế. Họ phải có khả năng liên tục thích ứng với những biến động hoàn toàn không lường trước được – những tình huống và sự kiện mà không ai có thể dự đoán, bởi bản chất chúng vốn dĩ khó đoán định.

Trong điều khiển học, “bền vững” thường được hiểu là ổn định. Tuy nhiên, điều thực sự cần thiết là năng lực liên tục tạo ra những trạng thái ổn định mới. Nói cách khác, yêu cầu này vượt xa khái niệm ổn định truyền thống, bởi nó đòi hỏi cái gọi là siêu ổn định hoặc đa ổn định.

Phát triển bền vững ở Việt Nam: Tiêu chí đánh giá và định hướng phát triển

Bền vững là một bước tiến. Nhưng bước đi nhất quán tiếp theo phải là khả năng tồn tại. Đây là năng lực duy trì khả năng vận hành của hệ thống một cách vô hạn theo thời gian. Để minh họa: khi một nguồn lực cạn kiệt, hệ thống phải có khả năng chuyển sang một nguồn lực khác. Hệ thống cần chuẩn bị kịp thời và điều chỉnh phù hợp để thực hiện sự chuyển đổi này. Nguyên tắc đó cũng áp dụng cho việc chuyển đổi từ công nghệ cũ sang công nghệ mới, từ phương thức sản xuất này sang một phương thức tiên tiến hơn, hoặc từ kênh bán hàng cũ sang kênh hiệu quả và hiện đại hơn. Nói cách khác, khả năng tồn tại chính là năng lực tiến hóa.

Viện Nghiên cứu Phát triển Lãnh đạo Chiến lược biên dịch từ Malik Letter, số 35 tháng 9.2025

Tham khảo các cuốn sách thuộc Bộ sách Thực hành Quản lý hiệu quả của GS. Fredmund Malik

Quản lý: Những điều cốt lõi

Đi trong thế giới mơ hồ: Cần phải quản lý, quản trị và lãnh đạo tổ chức như thế nào?

Chiến lược: Định hướng trong một Thế giới Mới phức hợp

Chính sách và Quản trị Công ty hiện đại: Để các tổ chức tự điều chỉnh và thích ứng

———————————————-

VIỆN NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN LÃNH ĐẠO CHIẾN LƯỢC

Con đường đúng, tương lai sáng

🏢Địa chỉ: 266 Lạc Long Quân, Phường Tây Hồ, Hà Nội

🌐Website: sleader.vn

📧Email: [email protected]

📖Tiki: https://tiki.vn/cua-hang/sleader

📞Hotline: 0965 965 368 / 0969 753 688 / 024 3201 1519

📱Zalo: Viện Lãnh đạo chiến lược Sleader/ 0969 753 688